Gmina Łopuszno

Czartoszowy - nieduża osada oddalona 5 km od Łopuszna.  Dzieliły się niegdyś na Czartoszowy Małe i Duże, jednak na mocy uchwały z 23 czerwca 1993 roku ujednolicono nazwę. Ostatnim właścicielem wsi był dziedzic Adolf Frey, który miał tu swój majątek. Pochowany jest na cmentarzu ewangelickim w Antonielowie. Na terenie wsi istnieje zabytkowy drewniany dom nr 26, podlegający ochronie konserwatorskiej.
M. Kamińska  wywodzi nazwę wsi od nazwy osobowej Czartosz. Ciekawe pochodzenie nazwy przedstawia Michał Rawita Witanowski. Oto cały tekst legendy (z zachowaniem oryginalnej pisowni):

Nieopodal niego ukryty niegdyś w lasach a i dziś nieznany prawie światu leży folwark Czartoszowy. Dawnymi czasy mieszkał tam szlachcic, a gdy umarł pozostało po nim dwóch synów  i piękna wychowanica - sierota. Starszy z braci była to natura nieokiełznana, gotowa na wszystko aby tylko dogodzić swoim zachciankom, młodszy istne przeciwieństwo, był potulny i łagodny.

Obaj - co łatwo było przewidzieć - zakochali się w sierocie i choć długo trwała między nimi zgoda, gdy siostra zaczęła wyraźnie skłaniać swe serce do młodszego, w starszym zrodziła się nienawiść do szczęśliwego współzawodnika. Postanowił, choćby miał duszę za przedać diabłu, dziewczynę pozyskać.

I oto pewnego poranka znaleziono młodszego brata martwym, a wszyscy śmierć tak nagłą przypisywali zemście brata starszego, dziewczyna więc tym bardziej go unikała. Lecz zalotnik nie dał za wygraną, na mocy swej umowy z piekłem porywa dziewczynę i odtąd obojga już więcej nie widziano, bo tylko opowiadano, że zamieszkali bagna i moczary w Czartoszowach. Bo chyba nie kto inny, tylko ten zły brat, ciągle .... psoci i przybierając rozmaite postacie - to żebraka, to pana, nawet wprost jako diabeł z rogami i ogonem, naprowadza podróżnych na bagna - topi ich i ich dobytek.

Dziewczyna zaś stara się o ile może ratować zabłąkanych i oszukiwanych przez czarta, ukazując się podróżnym w postaci wdzięcznej rusałki. Że zaś tego pokutującego ducha najczęściej widywano jako ogromną sowę stąd i miejsce nazwano "Czarta-sowy" czyli Czartoszowy.