Gmina Łopuszno

Łopuszno - miejscowość usytuowana jest przy skrzyżowaniu ważnych tras komunikacyjnych Leży w odległości 31 km od Kielc. Jej obszar wynosi 8 km ². Według M. Kamińskiej i D. Kopertowskiej nazwa miejscowości pochodzi od rośliny łopian. Dawna, gwarowa postać używanej dzisiaj nazwy brzmiała; "Uopuśna", "Uopuśno".

Podania ludowe związane z nazwą i założeniem osady mówią, że w odległej przeszłości okolicę porastały gęsto łopuchy, zwane też łopianami, rośliny o dużych, rozłożystych liściach, sięgające 2 m wysokości. Od tej rośliny król Kazimierz Wielki zapożyczył nazwę osady. Dotarł tu, kiedy polował w przedborskich lasach, w pościgu za dziką zwierzyną. Chłop, który podkuwał królewskiego konia, zapytany o nazwę swej siedziby, nie podał jej, tylko wskazał ręką na wysokie rośliny. Na pytanie króla, jak się nazywają, odpowiedział: "Uopuśna, panie". Odtąd król kazał chłopu i osiadłym tu mieszkańcom nazywać osadę Uopuśna.

Łopuszno już od XIX w. było siedzibą gminy i niezmiennie jest nią do dzisiaj. Jest największą i najludniejszą miejscowością w gminie. Zabudowę ma małomiasteczkową. Centrum wsi stanowi Rynek usytuowany przy skrzyżowaniu ważnych tras komunikacyjnych Kielce - Włoszczowa, Kielce - Przedbórz, Włoszczowa - Końskie. Dlatego też ulice w Łopusznie noszą nazwę: Kielecka, Przedborska, Konecka, Włoszczowska. Ulic w Łopusznie jest 18. Niektóre z nich są nowe, nazwano je w ostatnich latach, np.: N. Żurowskiej - Machałowej, ks. Jankowskiego czy Leśna.

Starsze części Łopuszna, takie jak Ludwików czy Górki Łopuszańskie mają swoje miejsce w wykazie D.  Kopertowskiej, która nazwę Ludwików wywodzi od imienia Ludwik. Ta część wsi zamieszkana była w większości przez osadników niemieckich. Być może nazwa przysiółka, teraz ulicy, pochodzi od Ludwików, Niemców o tym popularnym pośród nich imieniu.

Górki Łopuszańskie (Łopuszno Poduchowne) to część wsi rozciągająca się wzdłuż ulicy o tej samej nazwie, a wiodącej od ul. Kieleckiej w górkę, równolegle do plebanii. Nazwana tak ze względu na ukształtowanie terenu.

Również stare nazwy części Łopuszna bądź łąk i pól mają podobny charakter: Pode Dworem, Dworskie, Podworskie, Czworaki. Używane były jeszcze długo po II wojnie światowej; dziś już zapomniane, dowodzą istnienia dworu, posiadłości i zabudowań dworskich.

Czworaki - miejsce zamieszkania dworskich robotników, w pierwszych latach PRL zaś pracowników spółdzielni produkcyjnej. Mieściły się tam, gdzie aktualnie stoi budynek UG.

Centralnym miejscem w Rynku jest skwerek, teren zielony, gdzie można odpocząć na ławeczkach po zrobieniu zakupów w pobliskich, licznych sklepach i popatrzeć na monumentalną bryłę kościoła.

Naprzeciwko znajdującego się na rynku skweru, na charakterystycznym wzniesieniu, stoi otoczony kamiennym murem kościół parafialny Podwyższenia Krzyża Świętego. Kościół ze względu na bryłę architektoniczną, zwieńczoną wieżami i położenie porównywany jest z Jasną Górą. Górujący nad wszystkimi budowlami kościół, widoczny z odległości kilku kilometrów, jest często przedstawiany na zdjęciach oraz pracach plastycznych.

W odległości 1 kilometra od kościoła, na szczycie wzniesienia „Kościółek", znajdują się trzy krzyże oraz tablica pamiątkowa poświęcona martyrologii mieszkańców gminy. Charakterystyczne trzy krzyże, które wpisały się już na stałe w historię Łopuszna, to wotum dziękczynne byłych więźniów obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, którym udało się szczęśliwie wrócić w rodzinne strony. Krzyże drewniane ufundowane przez ks. Aleksandra Jankowskiego, z czasem zniszczały. Aktualnie ich miejsce zajęły nowe, metalowe krzyże. Stanowią jeden z elementów herbu Łopuszna. Odnowiono też obelisk z tablicą pamiątkową.

W centrum Łopuszna znajduje się również park, otoczony od strony ul. Koneckiej murowanym ogrodzeniem. W  parku mieści się perła gminnej architektury - pałac z przełomu XIX i XX wieku, niegdyś rezydencja rodowa Dobieckich, właścicieli Łopuszna, obecnie siedziba Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 5.

Integralną częścią kompleksu pałacowo - parkowego jest budynek internatu LO, obecnie już zabytkowy obiekt, również własność Dobieckich. W latach 20. i 30. ubiegłego stulecia mieściły się w nim sklepy i poczta. W czasie II wojny światowej był on siedzibą posterunku żandarmerii. Po 1945 r. stał się placówką oświatową - internatem, który od lat służy tutejszemu LO.

W Łopusznie funkcjonują: Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Zdrowia, Zespół Szkół im. Jana Pawła II, Zespól Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 5, Urząd Pocztowy, Policja, BS, Obwód Drogowy należący do Świętokrzyskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Kielcach, OSP, Biblioteka Publiczna, GOK, GOSW, Lecznica Zwierząt, 4 stacje paliwowe, w tym jedna stacja CPN. Ponadto w Łopusznie jest wiele sklepów prywatnych sprzedających towar różnego asortymentu.

Łopuszno jest ważnym autobusowym węzłem komunikacyjnym i można stąd dojechać do bardzo odległych zakątków Polski np. Zielonej Góry, Rzeszowa, nie mówiąc o Warszawie, Krakowie, Łodzi czy Katowicach.

W Łopusznie szczególnie ożywiony ruch panuje w czwartki, kiedy to na dużym placu położonym przy trasie wylotowej do Włoszczowy odbywają się cotygodniowe targi. Łopuszno słynęło i słynie z targów końmi i bydłem. W czwartkowy dzień zwany przez miejscowych "świętem dyszla", kupić można praktycznie wszystko, ponieważ charakter typowo wiejskiego targu ewoluował w stronę miejskiego bazaru oferującego wielką różnorodność towarów.

Z dala od centrum Łopuszna, od ruchliwych ulic, znajduje się Gminny Ośrodek Sportowo-Wypoczynkowy, który ma już swoją odrębną historię. Placówka stanowi bazę nie tylko dla turystów, ale przede wszystkim jako podmiot gospodarczy podlegający UG, służy mieszkańcom gminy, jest miejscem rozrywek sportowych i rekreacji. Latem tu skupia się życie towarzyskie Łopuszna.